Hak sahibinin belirleniş biçimine, maliklerin sayısına, hakkın konusuna göre üç türlü mülkiyet hakkı vardır.
Bunlar tam mülkiyet , paylı mülkiyet ve el birliği mülkiyettir.
Tam mülkiyet: (Tekli mülkiyet) Bir eşya üzerinde mülkiyetin tamamına sadece bir kişinin sahip olma durumudur.
Malın tamamına sahip olan malik, hukuk düzeni içinde malını kullanabilir, kiraya verebilir mal üzerinde tasarrufta bulunabilir. Bu malı rehin olarak da verebilir, bağışlayabilir de.
Bunun için herhangi bir kimseden izin ve onay almasına gerek yoktur.
Paylı mülkiyet ( Müşterek mülkiyet): Bir şeye birden fazla kimsenin malik olması ve bu kimselerin hisselerinin taksim (üleştirilmemiş) edilmemiş ancak pay oranlarının belirtilmiş olması durumudur.
Paylı mülkiyet, mirasın mirasçılara intikal etmesi, belediyelerce imar planı hazırlanırken farklı parsellerin birleştirilmesi, (şuyulandırmak)bir taşınmazın birden fazla kimse tarafından satın alınması, birden fazla kişiye bağışlanması veya vasiyet bırakılması yoluyla oluşur.
Paylı malik sahip olduğu payı, diğer paydaşlara zarar vermeyecek şekilde kiralayabilir ve rehin olarak verebilir ya da işletebilir.
Paylı mülkiyette yönetim giderleri ve vergiler paydaşların payları oranında ödenir.
Paylı mülkiyetin olması için en az iki kişinin olması gerekir. Bu durumda taşınmazın yönetimine ilişkin bazı sorunlar ortaya çıkabilir.
Genel düzenleme getiren kararlar paydaşlar tarafından noter huzurunda imzalanarak şerh edilir.
Yönetim karaları ise şerh gerektirmez. Paydaşlar, Sözleşme serbestliği ilkesine bağlı olarak oybirliği ile “ yönetim ve faydalanma anlaşması “yapabilirler. Bu anlaşma tüm paydaşlara sorumluluk yükler. Ancak önemli işler bakımından TMK m.691/1 geçerlidir.
İvedi işler ve Zorunlu işler için yönetim işleri koşula bağlı değildir.
Türk Medeni Kanun’u; yönetim işlerini, Olağan Yönetim İşleri (TMK m.690), Önemli Yönetim İşleri (TMK m.691) ve Olağanüstü Yönetim İşleri (TMK 692 olmak üzere üçe ayırmıştır.
Elbirliği mülkiyet, bir mala maliklerin paylarının belli olmaksızın birden fazla malikin ortaklık ilişkisi içinde sahip olmasıdır.
Her bir malik mal üzerinde hak sahibi olmakta ve malın yönetimi ve malla ilgili işlemlerde oy birliği gerekmektedir. Elbirliği mülkiyet; Miras, mal ortaklığı, aile şirketleri yoluyla oluşur.
Ortaklardan biri malın elbirliği mülkiyetten paylı mülkiyete dönüştürülmesini ya da maddi olarak paylaştırılmasını Sulh Hukuk Hakimliğine başvurmak suretiyle gerçekleştirebilir.
