Sağlık sektöründeki en popüler kavramlardan birisi beden kitle indeksi ya da vücut kitle indeksidir. Hepimiz en az bir kere ‘’boyun göre kilo’’ cümlesini kurmuşuzdur. İşte boya göre vücut ağırlığı beden kitle indeksidir.

1832 yılında Lambert Adolphe Jacques Quetelet adlı Belçikalı bir matematikçi tarafından geliştirildi. Hükümetlerin sağlık ve finansal kaynaklarını anlamak ve belirli bir popülasyondaki aşırı kilo ve obezite derecesini hızlı bir şekilde tahmin etmek için BMI ölçeğini geliştirdi. Quetelet bunu toplumun sağlık değerlerini anlamak için geliştirirken artık bireysel bazda kullanılan bir formül haline gelmiştir.

Beden Kitle İndeksi = Vücut Ağırlığı(kg)/ Boy(m) 2  şeklinde hesaplanmaktadır. Çıkan sonucu değerlendirirken;

18,5’dan az ise zayıf

18,5-24,9 arasında ise normal

25-29,9 arasında ise kilolu

30 ve üzerinde ise basamak basamak obezite derecesi artıyor.

Fakat beden kitle indeksi normal çıkan bir bireye sağlıklı demek doğru değildir. Peki neden?

-Beden kitle indeksinin normal çıkmış olması kolesterol, kan şekeri, tansiyon gibi sağlık parametrelerinin normal çıkacağı anlamına gelmez.

-Erkek ve kadınların vücut kompozisyonları birbirinden farklı olmasına rağmen aynı standartta gibi değerlendirme yapılıyor.

-Hesaplama yapılırken vücut kompozisyonu göz ardı ediliyor. Boyları birbirine eşit olan 60 kg ağırlığında iki birey hayal edelim. Birisi diğerinden daha sıkı görüntüye sahipken diğeri balık etli diye tabir edilen görüntüye sahip olsun. İkisinin beden kitle indeksi aynı, boyları aynı, vücut ağırlıkları aynı. Fark nerede? Fark vücut kompozisyonunda yani vücut ağırlığını dolduran bileşenlerde. Bu bileşenlerin başında yağ ve kas oranı gelmektedir. Yağ oranı ideal aralıktan fazla olanlara, beden kitle indeksleri ‘’normal’’ çıksa dahi sağlıklı dememiz doğru değildir.

Peki alternatif yöntemler neler olabilir?

Bel, kalça oranınız. En alt kaburganızın 4 parmak aşağısından mezura ile aldığınız ölçü bel ölçünüzdür. Kalça ölçümü için yandan bakıldığı zaman kalçanızın en geniş olduğu yerden aldığınız ölçümdür. Bu iki ölçümün oranı, erkeklerde 0,95’den az, kadınlarda ise 0,85’den az olması beklenir.

Araştırmalar, beden kitle indeksinin “normal” aralığın üzerine çıktıkça, kronik hastalıklar riskini arttırdığını göstermektedir. Bununla birlikte, beden kitle indeksi yaş, cinsiyet, yağ kütlesi,  kas kütlesi  , ırk, genetik ve tıbbi geçmiş gibi sağlığın diğer yönlerini dikkate almıyor. Dahası, beden kitle indeksinin sağlığın tek belirleyicisi olarak kullanmanın kilo önyargısını ve sağlık eşitsizliklerini arttırdığı gösterilmiştir.

Özetle, beden kitle indeksi bir başlangıç ​​noktası olarak faydalı olsa da, sağlığınızın tek ölçümü olmamalıdır.