Sivas, Türkmenlerin Çıkış Noktası

Malazgirt´in hemen akabinde Sivas fethedilmiş ve Türk şehri olmuştur. Daha sonraları başkent olma şerefine nail olmuştur. Ahmet Hamdi Tanpınar´a göre, “Bir başkent daima başkenttir!” ve kolayından tarihinden kopamaz. Sivas´ın bir ‘Sultan şehir’ olmasını sağlayan nedenleri saymaya sayfalar yetmez ama Türkmen kokan dokusu da baş sıralarda yer alan bir özelliğidir.

Türklerin Anadolu´yu vatan haline getirirken gerçekleştirdikleri olağanüstü medeniyet ve imaret hareketini anlamak yüksek bir çaba ister. Selçuklu ile başlayan ve Osmanlı ile devam eden medeniyet hareketinde Evliya Çelebi olmasaydı, Türklerin Osmanlı Devleti´nin sınırları içerisindeki yer adlarını bugün bilmemiz mümkün olmazdı.

SİVAS, TÜRKMENLİĞİN ŞEHİR MERKEZİ

Ömer Lütfi Barkan ise bunun tamamını tespit ederek kayda almıştır. Yer adları, rastgele değildir; her birinin dayandığı bir gerçeklik vardır. Sivas, Anadolu´nun merkezinde yer alan bir şehir olmanın yanı sıra ‘Türkmenliğin’ de merkezi olan şehirlerdendir. Bunu anlamak için Sivas vilayetinin tarihimizde taşıdığı bir adın da ‘Anadolu Vilayeti’ olduğunu hatırlamak gerekir.

Anadolu Vilayeti lakabının uygun görülüşünün sebebi ise beşeri dokusudur. Oğuzların ne kadar boyu varsa, Sivas´ın köyleri içinde her birinin adını taşıyan köyü vardır. Bu köy adlarının mazisi de Malazgirt sonrasına dayanmaktadır. Göçebelik şartlara göre başvurulan bir hayat tarzıdır; Türklerin mesken ve mekân bilinci ise inşa ettikleri yerleşim birimlerinde kendini göstermiştir.

OĞUZ BOY ADLARI

Sivas´ta Oğuz boylarının adını taşıyan köyler şunlardır:

Bayad (Bayat), Kara-Evli, Yazır, Döğer, Dodurga, Kayı (Sekiz adet), Şeyh Kızık, Kızık, Beğ-Dili, Karkın, Bayındır, Çavundur (Çavuldur), Çepni, Salur, Eymir, Eymür, Eymür-Bağı, Eymirlü Kışlası, Ala-Yundlu, Yüreğir (Üreğir), Büyük Yüreğir, Küçük Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva, Kınık.

Bu köy ve belde isimleri, vilayet sınırları içinde birden fazladır ve Anadolu´nun bazı şehirlerinde de aynıyla vardır. Karkın ve Kızık köylerinin adıyla bilinen iki tane Sivas´a mahsus halay vardır. Başka boyların da halayları söz konusu olabilir ama zaman içerisinde kaybolmuştur. Ancak bazı halaylar farklı köy ve kazalarda farklı inceliklere sahiptir.

Görünen o ki Sivas, Türkmen´in Orta Yaylasıdır, Türkmenlerin Çıkış Noktasıdır.

Sivas, şimdilerde tarih ve konumuna mütenasip bir mevkide değildir. Herkese çok büyük görevler düşmektedir; geleceğe daha güzel bir vatan hedeflemişsek, bunun en önemli kalesi yine Sivas olacaktır.