Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı (KKKAH); sıklıkla kene kaynaklı, ateş, kanama ve karaciğer fonksiyon bozukluğu ile karakterize akut bir infeksiyon hastalığı olduğunu ifade eden Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr. Seyit Ali Büyüktuna, "Türkiye’de ilk olarak 2002 yılında saptanan hastalık Tokat, Sivas, Çorum, Amasya, Yozgat, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Erzincan ve çevresini kapsayan geniş bir alanda görülmektedir. Hastalık mevsimsel özellik göstermektedir. Genel olarak Nisan ve Ekim ayları arasında ortaya çıkmaktadır. Haziran ve Temmuz aylarında hasta sayısı en yüksek seviyeye ulaşmaktadır." dedi.
Doç.Dr. Seyit Ali Büyüktuna konu hakkında şu açıklamalarda bulundu:
"Etken virus sıklıkla Hyalomma cinsi kenelerle bulaşmaktadır. Virüs; dezenfektanlara ve çevre şartlarına dayanıksızdır. Konak dışında yaşayamamaktadır. Kuru havada 56°C' de 30 dakikada, sodyum hipoklorit ve % 2’ lik gluteraldehit gibi dezenfektanlarla ve mor ötesi ışınlarla kolayca inaktive olmaktadır.
Hastalık, insanlara kenelerin kan emmesi ya da kenelerin elle ezilmesi esnasında bulaşabilmektedir. Viremik hayvanların vücut sıvıları ve dokuları ile ve hastaların vücut sıvıları ile temasla da bulaş olabilmektedir. Virüs kenelerde ömür boyu kalmakta ve çoğalabilmektedir.
Veterinerler, mezbaha işçileri, tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar ve endemik bölgelerdeki hastanelerde görev yapan sağlık çalışanları risk grubunda yer almaktadırlar. Özellikle ağız, burun, dişeti, vajina ve injeksiyon yerinde kanaması olan hastaların kanıyla korunmasız temas sonucunda bulaş olabilmektedir. En yüksek bulaştırıcılığa perkütan yaralanma neden olmaktadır. Anneden çocuğa geçiş ve laboratuvar çalışanlarının virus içeren sıvılar ile korunmasız teması sonucu bulaş da bildirilmiştir.
Hastalık ani başlayan üşüme titreme, ateş, baş ağrısı, kas ve sırt ağrısı ve eklem ağrıları ile ortaya çıkmaktadır. Ardından bulantı, kusma ve karın ağrısı eklenmektedir. Ekstremitelerde dayanılamayacak kadar şiddetli ağrılar olabilir. Bazı vakalarda ishal görülebilir. Gözde, yüzde ve boyun bölgesinde dikkati çeken kızarıklıklar sıklıkla gözlenmektedir. Ayrıca cilt altı kanamalar da görülebilmektedir. Tüm vakaların yaklaşık % 75’ inde kanama bulguları ortaya çıkmakta; burun, diş eti, gastrointestinal sistem, akciğer ve genitoüriner sistem kanamaları görülebilmektedir. Kanamalar genelde hastalığın 3-7. günleri arasında ortaya çıkmaktadır.
KKKA hastalığının tedavisinde destek tedavisi esas tedaviyi oluşturmaktadır. Uygulanan destek tedavisinin düzenlenmesinde hastanın hem klinik bulgularının hem de laboratuar değerlerinin takibi önem taşımaktadır. Hastalara gerektiğinde kan ürünleri ile destek tedavisi uygulanmaktadır. Ağır ve çoklu organ yetmezliği gelişen hastalarda sıvı-elektrolit replasmanı, gerektiğinde diyaliz uygulanması, hatta yoğun bakım ve solunum desteği gerekebilmektedir. Hastalığın henüz özgül bir tedavisi bulunmamaktadır. Genelde hafif olgular kendiliğinden iyileşebilmektedir.
Korunma ve Kontrol
Bütün infeksiyon hastalıklarının kontrolünde olduğu gibi KKKA hastalığında da korunma ve izolasyon önlemleri büyük önem taşımaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ nün önerilerine göre hastanın kan ve vücut sıvıları ile korunmasız temastan kaçınılmalıdır. Mümkün olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan (hayvan barınakları, piknik amaçlı gidilen su kenarı, otlak şeklindeki yerler, çalı çırpı ve gür ot bulunan yerler, av alanları, orman vb.) kaçınılması gerekmektedir. Bu gibi yerlere gidenler mümkünse açık renkli elbiseler tercih etmeli, vücutta açık kısım kalmamasına dikkat etmeli, dönüşte mutlaka kene yönünden elbiselerini ve vücudunu kontrol etmelidir. Vücutta kene saptanması durumunda en kısa zamanda vücuttan uygun yöntemlerle uzaklaştırılmalıdır. Hayvancılıkla uğraşanlar hayvanlarını kenelere karşı düzenli olarak ilaçlamalı ve hayvan barınakları kenelerin yaşayamayacağı şekilde yapılmalıdır. Kene saldırılarından korunmak için böcek kovucular cilde sürülerek veya elbiselere emdirilerek kullanılabilmektedir."
Gülşah Akkaş Yaman
Doç.Dr. Seyit Ali Büyüktuna konu hakkında şu açıklamalarda bulundu:
Veterinerler, mezbaha işçileri, tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar ve endemik bölgelerdeki hastanelerde görev yapan sağlık çalışanları risk grubunda yer almaktadırlar. Özellikle ağız, burun, dişeti, vajina ve injeksiyon yerinde kanaması olan hastaların kanıyla korunmasız temas sonucunda bulaş olabilmektedir. En yüksek bulaştırıcılığa perkütan yaralanma neden olmaktadır. Anneden çocuğa geçiş ve laboratuvar çalışanlarının virus içeren sıvılar ile korunmasız teması sonucu bulaş da bildirilmiştir.
Hastalık ani başlayan üşüme titreme, ateş, baş ağrısı, kas ve sırt ağrısı ve eklem ağrıları ile ortaya çıkmaktadır. Ardından bulantı, kusma ve karın ağrısı eklenmektedir. Ekstremitelerde dayanılamayacak kadar şiddetli ağrılar olabilir. Bazı vakalarda ishal görülebilir. Gözde, yüzde ve boyun bölgesinde dikkati çeken kızarıklıklar sıklıkla gözlenmektedir. Ayrıca cilt altı kanamalar da görülebilmektedir. Tüm vakaların yaklaşık % 75’ inde kanama bulguları ortaya çıkmakta; burun, diş eti, gastrointestinal sistem, akciğer ve genitoüriner sistem kanamaları görülebilmektedir. Kanamalar genelde hastalığın 3-7. günleri arasında ortaya çıkmaktadır.
KKKA hastalığının tedavisinde destek tedavisi esas tedaviyi oluşturmaktadır. Uygulanan destek tedavisinin düzenlenmesinde hastanın hem klinik bulgularının hem de laboratuar değerlerinin takibi önem taşımaktadır. Hastalara gerektiğinde kan ürünleri ile destek tedavisi uygulanmaktadır. Ağır ve çoklu organ yetmezliği gelişen hastalarda sıvı-elektrolit replasmanı, gerektiğinde diyaliz uygulanması, hatta yoğun bakım ve solunum desteği gerekebilmektedir. Hastalığın henüz özgül bir tedavisi bulunmamaktadır. Genelde hafif olgular kendiliğinden iyileşebilmektedir.
