KÜLTÜRDE YOZLAŞMA VE EMPERYALİZM

Toplumda kültürel yozlaşmayı hızlandıran iki önemli etmenden birincisi; toplum olarak bireylerin geçmişe nazaran artan refah seviyelerini başta ikili ilişkilerine sonra da sosyal anlamda toplumsal ilişkilerine sağlıklı yansıtamama durumudur.  Yani birey; ekonomik olarak güçlendikçe doğup büyüdüğü, içinde yaşadığı, sosyalleştiği toplumdan ardı sıra da kültüründen git gide koparak ona karşı yabancılaşmakta. Maddi olanaklar, zamanla insanlar arasındaki gereksinmeyi azaltarak onları ekonomik yönden özgürleştirirken diğer taraftan da bireylerin sosyalleşme ve kültürlenme düzeylerini zayıflatmaktadır. Örneğin fakir toplumlarda kültürel özelliklerin ve değerlerin yaşayıp yaşatılma niteliğinin daha bir önde olduğunu görmekteyiz. Çünkü insanlar, yaşam için gerekli olan kimi ihtiyaçların karşılanma noktasında; aralarındaki ikili ilişkileri canlı tutma zorunluluğunu kendilerinde hissetmektedir. Günümüzde ekonomik rahatlamayla yalnızlığı tercih eden bireylerde; farklı olma, farklılıklara yönelme gibi eğilimler baş göstermektedir. Toplumlardan kopuk olarak yaşayan insanlarda kuşaklar arası kültürel değerlerin aktarımı ya çok zayıf olmakta ya da hiç gerçekleşememektedir. Hâlbuki gelenek ve görenekler özellikle bireylerin yaşayarak ve uygulayarak öğrenecekleri, kendilerince kazanım olarak davranışa dönüştürebilecekleri değerlerdir.  Toplumlarda kültürel yozlaşmayı hızlandıran ikinci bir faktör ise artık yaşamlarımızın ayrılmaz bir parçası olan kitle iletişim araçlarıdır. Bunlardan da özellikle televizyon ve “sosyal medyanın” hâkim olduğu telefonlar ve de bilgisayarlar en etkili olanlarıdır. Kitle iletişim araçlarının günümüzde her haneye girmesinden kaynaklı, insanlar üzerindeki büyük etkisini hiç kimse yadsıyamaz. Öyle ki bir gün önce yayımlanan bir haberin,  bir programın ya da bir dizinin belki de günlerce insanlar tarafından konuşulması, değerlendirilmesi, yorumlanması veya sosyal medyada yayımlanan herhangi bir eşyaya, telefona, ünlü birine, asılsız abartılı haberlere karşı ilginin ve özenin belli bir dönem aralığında ayyuka çıkarılması gibi örnekler bu gerçekliği ispatlar niteliktedir.  Kitle iletişim araçlarının yozlaşma üzerindeki gücünü çok iyi gören güçler; bu alanı insanlık üzerinde oldukça etkili kullanmaktadırlar. Kitle iletişim araçlarında yayımlanan filmlerde, dizilerde, izlencelerde olsun; kendi yaşam tarzlarını, kültürlerini, değerlerini, inançlarını, alışkanlıklarını hatta gündelik söylemlerini sürekli olarak işlemektedirler. Özellikle ülkemizde yayımlanmakta olan birçok izlence ve dizi; bizim yıllanmış, gelenekselleşmiş Türk aile yapısına hitap etmemekte/edememektedir. Haliyle yurdum insanınca tutmayan/tutunamayan, izlenmeyen izlence ve diziler vs anında yayından kaldırılmakta ve yerine bir yenisi ilave edilmektedir. Ancak burada dikkatlerimizden kaçan çok ince ve bir o kadar da önemli bir detay var ki; bu durum görülebilmiş olsa inanın kültürel yozlaşma önünde çok büyük bir adım katedilmiş olunacaktır. Peki, nedir bu son derece önemli olan husus? Bu durumu şu şekilde izah edelim: Dizilerde, filmlerde ve farklı farklı izlencelerde karşı tarafa verilmek istenilen “anlayışın, felsefenin, algıların ve ana eksende işlenilen konuların hiç mi hiç değişmiyor olması” olayıdır. İzleyici izlemiş olduğu programları hafif sorgulayıcı bir bakış açısıyla değerlendirerek izlediğinde ve de izlenceleri mukayese ettiğinde birbirleri arasında hiçbir değişikliğin olmadığını çok rahat fark edecektir.  Ne hikmetse o malum izlencelerin, dizilerin, yarışmaların vs. adı değişir, içindeki şahsiyetler değişir, olaylar değişir, mekân ve zaman mefhumları değişir ancak seyirciye verilmek istenen, aşılanmak istenen ana konu, felsefe, anlayış, kavrayış ve yaşam tarzları bir türlü değişmez. Karşımıza sadece dış kabuğu değiştirilmiş ancak öz de bir öncekinden hiçbir farkı olmayan izlenceler servis edilmeye devam edilir. Süreç bu şekilde işlerken zaten kitle iletişim araçlarına bağımlı hale gelmiş olan toplum bu sürekli sözde yenilenen durumu zamanla kanıksar ve artık tepki vermemeye başlar. Yani anlayacağınız o izlence artık tutar… “Devamı Haftaya”