Her İlmeğinde Emek Olan Sivas Halısı Unutuluyor mu?

Selçuklularla birlikte Sivas’a gelen halı dokumacılığı günden güne kaybolurken, Sivas halısının yeniden canlandırılıp, tescillenip tüm dünyaya pazarlanması bekleniyor.

13. yüzyılda Sivas, önemli yollarının üzerinde bulunmaktaydı. Sivas Selçuklular döneminde doğulu ve batılı tüccarların mal alışverişi yaptığı, milletlerarası bir ticaret merkezi görevi görüyordu. Kentte alınıp satılan eşyalar arasında yün, tiftik, keçe ve halı önemli bir yer tutuyordu. Tarihi Anadolu Selçuklarına kadar inen Sivas Halıcılığı gün geçtikçe unutulmaya yüz tuttu. Şehrin tarihi ve ticareti açısından önemli bir yere sahip Sivas Halısının neden hala tescillenmediği ise akıllarda soru işareti bırakıyor.

2012 yılında coğrafi işaret alan Şarkışla Kilimi’ni işaret eden vatandaşlar Sivas halısının da tıpkı Isparta halısı gibi ön plana çıkarılmasını bekliyor.

MOTİFLERİNDE HİKAYE VAR

Her ilmeğinde bin bir emek olan Sivas halısının üzerindeki motiflerin ise kendine has mesajları bulunuyor. İşte halıların üzerindeki bazı motiflerin dili;

Sandık: Evlilik ve çocuk sahibi olma arzusunu dile getirir.

Saçbağı: Dokunan halıya eklenen saç motifi, evlilik ve ölümsüzlüğe olan isteği yansıtır.

Suyolu: Yeniden doğuşun, bedensel ve ruhsal yenilenmenin, yaşamın akışkanlığının ve sürekliliğin sembolüdür.

Yıldız: Mutluluğun ve saadetin sembolüdür.

Hayat Ağacı: Yaşamdan sonrasına olan inancı temsil eder.

SİVAS HALISININ ÖZELLİKLERİ

Sivas halılarının en belirgin özellikleri kullanılan ipliğin inceliği, iç boyamalarının özgünlüğü, dokumadaki ustalık, ilmek sayısının fazlalığıdır: bugün bir dm² ye 60x60 düğüm düşecek biçimde dokunabilmektedir. Çözgü ipliği çok bölümlü ve ince olduğundan cm² başına düşen ilmek sayısı artmaktadır. Sık dokulu olması için her sıradan sonra kirkitle sertçe vurularak ilmekler sıkıştırılmaktadır. Yumuşak olması için de her iki sırada bir ilmekler taranmaktadır. Daha çok İran (sine) düğümüyle dokunan Sivas halısında, Selçuklu ve İran halılarındaki desen karakterinin izleri görülmektedir. Desenine göre “lalezar”, “çeşmibülbül”, “yılanlı”, “çamurlu” gibi adlar almaktadır. Sivas halısının bir özelliği de desenlerde zıt renklerden kaçınılmasıdır. Halılarda en az 12 çeşit olmak üzere 20-25'e varan renk çeşidi kullanılmaktadır. Halıcılık günümüzde, Valilik, Yarı Açık Cezaevi ve kısmen kaymakamlıkların çabası ile yaşatılmaya ve halka geçim kaynağı sağlanmaya çalışılmaktadır. Kullanılış biçimlerine göre halı çeşitleri: makat (sedir halısı), halı yastık (yastık yüzü), duvar halısı, taban halısı, tüllüce, namazlık (seccade), heybe ve çantadır. Kilim dokumacılığı daha çok köylerde gelişmiştir. Yaygın olarak kullanılan kilimler; yan kilim, kebir orta kilim, çul kilim, devetüylü kilim, nakışlı kilim, kırmızı ve beyaz kilim gibi isimlerle anılmaktadır.