Bugün İslam coğrafyasının şerefe günü, son teravih namazının kılınacağı gün, yarın ise arefe, bayramın müjdesi.
Sivas'ta camiler bu anlamda daha farklı şekilde Ramazan ayına vedaya hazırlanıyor. Sadece Sivas'a ait olan, Ramazan ayı boyunca Teravih namazlarının aralarında son 15 gündür dillendirilen Ya Hennan Ramazan ilahisindeki 'Elveda' bölümü bugün daha bir hüzün dolu seslendirilecek. Bir sene boyunca beklenecek olan Ramazan'a aynı ilahiyle bu sefer coşkuyla 'Merhaba' denilmesi beklenecek.
Bir Ramazan İlahisi: Ya Hennan
İlahinin, Halvetîliğin Şemseddin Sivasî koluyla bağını kuvvetlendiren mühim bir şey de, merhum Safer Efendi’ nin bu tarikat kolunun “evtâr-ı seb’a”yı onikiye çıkarıp, on iki esmâ ile de sâlike yol verdikleri naklidir. İlâhide -tevâfuk eseri- Esmâ-i hüsna’dan İsm-i azâm ile beraber on iki isim zikredilir. Güftede geçen “cud”, “afv”, “ğufran”, “îmân” kelimeleri, Allah’ın: el-Mâcid, el-Afüvv, el-Ğaffâr, el-Mü’min isimleriyle, tecelligâh olarak seçtiği insanı kuşatan varlığını; el-Evvel, el-Âhir, ez-Zâhir, el-Bâtın isimleri tecelli-î celâlinin zamanî ve kevnî tezâhürünü; el-Vâhid, el-Ehad (İbn-i Mâce ve İbn-i Hacer’e göre Esma-i hüsna’dandır), es-Samed isimleri ulûhiyetini beyan etmektedir. Birkaç nefescik sadâ deryaları dolduruyor;âgâh olan, kimbilir bu deryadan ne inciler çıkaracaktır.
Yâ Hannan, Yâ Mennân
Yâ Ze’l-cudi ve’l ihsân;
Sebbit kulûbenâ ale’l-îmân,
Nercû afveke ve’l-ğufran;
Merhaba Merhaba, şehr-i Ramazân Merhaba;
Merhaba Merhaba, şehr-i Sıyam Merhaba.
Evvel Hû, Âhir Hû;
Zâhir Hû, Bâtın Hû;
Kul Yâ Hû, Yâ Hû,
Yâ Men Hû: Hak!
Lâ ilâhe illâllah, Muhammed’ür Resûlullah!
Ve İlâhün, Vâhidün, Ehadün, Samedâ!
Kelime kelime ve manzum şekilde bir sadeleştirmenin(!) daha da yanlış olacağı düşüncesiyle, ilahinin tek cümlecik Türkçe inşa’ını anlatabilmem için ehven bir yol olarak gördüğüm şöyle bir metne ihtiyaç olabileceğini düşünüyorum:
“Ey! Kullarına karşı pek müşfik, Ey! kullarına karşı pek lütufkar, Ey! kerem ve ihsan sahibi, Ey! ezeli-Ey! ebedi, Ey! tecelligâhıyla apaçık-Ey! tecellî-i celaliyle gizlilerin gizlisi, Ey Hû Hû diye çağırdığımız: Hakk; kalplerimi iman üzere sabit kıl, ümidimiz senin af ve mağfiretindir, “Lâilahe illâllah Muhammed’ür Resûlullah”, Allah’ımızsın, teksin, benzersizsin; kulların sana muhtaç, sen kimseye muhtaç değilsin…”
Bestekâr, arada; tam da insan (tecelligâh) ile Allah (tecelli-i celâli’nin) kavuştuğu bezâha Ramazanı yerleştirir. Oruç ayının mümin kişiye gün gün irtifâ kazandıran bir af ve mağfiret merdiveniolduğunu ve o münasebetle yalvardığını Allah’a işittirmek istercesine “Oruç günlerindeyiz, o günleri selamlıyoruz! Bu günler hürmetine bizi bağışla!” sadedine “Merhaba!”ları peşi peşine sıralar.
Söyleyen cemaat, ilahinin ilk bölümünde “havf ve recâ'” tüten, daha yavaş bir tonda Hakk’ı anıp, af ve mağfiret dilerken; Ramazan’ı selamlama bölümüne gelince yeri göğü titretir… Ramazan’ ın onbeşinden sonra, “Merhaba”lar, yerini “Elveda”ya bırakır; ilahinin “tarz-ı reviş”i yavaşlar, son terâvihle beraber Hazreti Ramazan, bir ay boyunca terbiye etmeye çalıştığı şehirden ayrılır.
Elveda elveda, şehr-i Ramazan elveda;
Elveda elveda, şehr-i sıyam elveda!
Gülşah Akkaş Yaman
Yâ Hannan, Yâ Mennân
Yâ Ze’l-cudi ve’l ihsân;
Sebbit kulûbenâ ale’l-îmân,
