25 NİSAN DÜNYA SITMA GÜNÜ
Sıtma, eski çağlardan beri bilinen ve Anadolu’da birçok medeniyetin çöküşünde rol almış önemli bir enfeksiyon hastalığı olduğunu ifade eden Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Seyit Ali Büyüktuna, "Hastalık anofel olarak adlandırılan dişi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşır. Klinik olarak ateş, anemi ve splenomegali ile karekterize bir tablo oluşturmaktadır. Nüfus ve nüfus hareketlerindeki artış nedeniyle günümüzde önemini koruyan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hastalık esas olarak 5 farklı plasmodium türü parazit tarafından oluşturulmaktadır. Plasmodium vivax dünyada en geniş yayılıma sahip tür iken, Plasmodium falciparum ise en ciddi kliniğe yol açmaktadır. Sıtma dünya çapında en sık görülen ve en ciddi ölüm tablosuna yol açan enfeksiyon hastalıklarından bir tanesidir." dedi. Öğretim Üyesi Seyit Ali Büyüktuna, her yıl 25 Nisan'da Dünya Sıtma Günü olduğunu ifade ederek şunları açıkladı: "Ülkemizde sıtma Kurtuluş Savaşı ve izleyen yıllarda en yaygın görülen hastalıkların başında gelmektedir. Sıtma ile savaş ilk kez 1925 yılında Ankara, Adana ve Aydın’da başlamıştır. 13 Mayıs 1926 yılında ise Sıtma Mücadelesi Kanunu çıkartılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF ile yapılan iş birliği ile 1957 yılından beri ülkemizde sıtma eradikasyon çalışmaları yürütülmektedir. Ülkemizde sıtma riskinin belirlenmesi ve kontrol çalışmaları amacıyla sıtma haritası çıkartılmış ve strata adı verilen bölgelere ayrılmıştır. Sıtma için en riskli bölgeler Mersin-Adana-Osmaniye-Hatay başta olmak üzere Akdeniz ve Güneydoğu illeridir. Türkiye’de sıtma ile mücadelede, sıtma kontrol programlarının ciddi ve başarılı bir biçimde uygulanması sonucu DSÖ 2011 sıtma raporuna göre Türkiye’de sıtmanın elimine edildiğini bildirmiştir. Ülkemizdeki saptanan olgular yurt dışı kaynaklıdır. Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı 2022 Dünya Sıtma Raporu’na göre yaklaşık 249 milyon sıtma olgusu ve 608 000 sıtmaya bağlı ölüm bildirilmiştir. Dünyada olguların çoğunluğunun sahra altı Afrika’da yaşadığı bilinmektedir. Vakaların ve ölümlerin %94’ü Afrika’da görülmüştür. 5 yaşın altındaki çocuklar sıtmadan en çok etkilenen gruptur ve 2022 yılında dünya çapındaki tüm sıtma ölümlerinin yaklaşık % 80’lik kısmını oluşturmuştur.
Sıtma kontrolünde en önemli basamak vektör ve parazit kontrolüdür. Kaynağın yani paraziti taşıyan insanların bulunarak tedavi edilmesi ve sivrisinek yoğunluğunun azaltılması kontrolün en önemli ayağını ouşturmaktadır. Sıtmanın sık görüldüğü bölgeye iş veya turistik amaçlı yapılacak seyahat öncesi koruyucu amaçlı ilaç kullanılmalıdır. Sıtmanın özellikle falsiparum sıtmasının yaygın olarak görüldüğü Afrika, Güney Amerika ve Uzak Doğu ülkelerine yapılacak seyahatlerden önce Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün http://www.seyahatsagligi.gov.tr sayfası ziyaret edilerek sıtma hakkında bilgi edinilmeli, gidilecek bölgenin riskleri ve korunmaya yönelik danışmanlık alınmalıdır.
DSÖ sıtma konusunda farkındalığın artırılması için 2001 yılından itibaren 25 Nisan’ı Dünya Sıtma Günü olarak ilan etmiştir. DSÖ bu yıl itibarı ile 2025 yılına kadar 25 ülkede hastalığın bulaşmasını durdurmayı hedeflemektedir."
Bahar Hızar
Sıtma, eski çağlardan beri bilinen ve Anadolu’da birçok medeniyetin çöküşünde rol almış önemli bir enfeksiyon hastalığı olduğunu ifade eden Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Seyit Ali Büyüktuna, "Hastalık anofel olarak adlandırılan dişi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşır. Klinik olarak ateş, anemi ve splenomegali ile karekterize bir tablo oluşturmaktadır. Nüfus ve nüfus hareketlerindeki artış nedeniyle günümüzde önemini koruyan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hastalık esas olarak 5 farklı plasmodium türü parazit tarafından oluşturulmaktadır. Plasmodium vivax dünyada en geniş yayılıma sahip tür iken, Plasmodium falciparum ise en ciddi kliniğe yol açmaktadır. Sıtma dünya çapında en sık görülen ve en ciddi ölüm tablosuna yol açan enfeksiyon hastalıklarından bir tanesidir." dedi. Öğretim Üyesi Seyit Ali Büyüktuna, her yıl 25 Nisan'da Dünya Sıtma Günü olduğunu ifade ederek şunları açıkladı: "Ülkemizde sıtma Kurtuluş Savaşı ve izleyen yıllarda en yaygın görülen hastalıkların başında gelmektedir. Sıtma ile savaş ilk kez 1925 yılında Ankara, Adana ve Aydın’da başlamıştır. 13 Mayıs 1926 yılında ise Sıtma Mücadelesi Kanunu çıkartılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF ile yapılan iş birliği ile 1957 yılından beri ülkemizde sıtma eradikasyon çalışmaları yürütülmektedir. Ülkemizde sıtma riskinin belirlenmesi ve kontrol çalışmaları amacıyla sıtma haritası çıkartılmış ve strata adı verilen bölgelere ayrılmıştır. Sıtma için en riskli bölgeler Mersin-Adana-Osmaniye-Hatay başta olmak üzere Akdeniz ve Güneydoğu illeridir. Türkiye’de sıtma ile mücadelede, sıtma kontrol programlarının ciddi ve başarılı bir biçimde uygulanması sonucu DSÖ 2011 sıtma raporuna göre Türkiye’de sıtmanın elimine edildiğini bildirmiştir. Ülkemizdeki saptanan olgular yurt dışı kaynaklıdır. Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı 2022 Dünya Sıtma Raporu’na göre yaklaşık 249 milyon sıtma olgusu ve 608 000 sıtmaya bağlı ölüm bildirilmiştir. Dünyada olguların çoğunluğunun sahra altı Afrika’da yaşadığı bilinmektedir. Vakaların ve ölümlerin %94’ü Afrika’da görülmüştür. 5 yaşın altındaki çocuklar sıtmadan en çok etkilenen gruptur ve 2022 yılında dünya çapındaki tüm sıtma ölümlerinin yaklaşık % 80’lik kısmını oluşturmuştur.
